دکتر یحیی کریستین بونو
عضو فرانسوی مجمع عمومی مجمع جهانی اهل بیت(ع)
دکتر یحیی کریستین بونو (Yahia Christian Bonaud) درگذشت ۱۳۹۸ش (معروف به یحیی علوی یا یحیی بونو)، اسلامشناس، استاد دانشگاه جامعةالمصطفی العالمیه قم و عضو فرانسوی مجمع عمومی مجمع جهانی اهل بیت(ع) بود. دکتر بونو ابتدا پیرو دین مسیحیت بود که پس از تحقیق و مطالعه فراوان به دین مبین اسلام و مذهب راستین تشیع تشرف یافت و از آن پس تمام توان خود را در راه معرفی و ترویج معارف ناب این دین آسمانی به کار گرفت. ایشان درهمین راستا قرآن کریم و آثار دیگری از جمله وصیتنامه الهی و سیاسی حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را به زبان فرانسوی ترجمه کرد و بدین ترتیب زمینه آشنایی فرانسوی زبانان را با آموزههای دین مبین اسلام و نیز افکار و اندیشههای بلند رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران فراهم نمود. مرحوم بونو، فرانسوی الاصل بود در اواخر عمر در مشهد مقدس در جوار بارگاه ملکوتی حضرت امام رضا(ع) سکونت گزید.
زندگی نامه
یحیی بونو، در سال ۱۹۵۷م در خانوادهای مسیحی کاتولیک در فرایبورگ آلمان چشم به جهان گشود. ایشان که اصالتا فرانسوی بود، به دلیل شغل پدرش تا سن ۱۰ سالگی درآلمان و الجزایر زندگی کرد و سپس به استراسبورگ فرانسه رفت.
بونو چنانکه خودش گفته، میل به آشنایی با ادیان شرقی در وجود او بوده ازاینرو به مطالعه آثار موجود در این زمینه و به سفرهای متعدد به اسپانیا، مراکش، ایتالیا، بلژیک،هلند و آلمان پرداخت. ایشان در سال ۱۹۹۱م به ایران هجرت کرد و در جوار مضجع نورانی حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در مشهد مقدس رحل اقامت افکند. اشتیاق قلبی بونو به حضرت علی بن موس یالرضا(ع) در حدی بود که ۱۵ سال در مشهد سکنی گزید. اوهمسری ایرانی برگزید و تا پایان عمر در ایران ماند.
تشرف به اسلام
دکتر یحیی بونو در مصاحبهای درباره سیر زندگی دینی و فکری خود میگوید:
«قبل از این که مسلمان شوم، حتی مسیحی درستی نبودم. مثل همین اروپاییهای عادی و معمولی که بیشتر لامذهب هستند و درحقیقت عنوان مسیحیت داریم ولی حقیقتش را نداریم. حتی انتصاب درستی به این آیین خیالی مسیحیت نیز نداریم. من تقریباً از مدرسه و از دوران دبیرستان در طلب چیزی بودم و از زندگی روزمره ناراضی بودم.»
وی در جوانی به مطالعه انجیل پرداخت و از این طریق مجذوب مسیحیت شد، اما مسیحیت نتوانست وی را قانع کند به همین دلیل به سمت ادیان شرقی چون هندو و بودا سوق داده شد و به مطالعه منابع این ادیان پرداخت.
ایشان در ۲۲ سالگی با آثار رنه گنون آشنا شد. مطالعه در آثار این فیلسوف شهیر فرانسوی به ویژه در موضوع عرفان تطبیقی جذابیت فراوانی را برای کریستین در پی داشت؛ تا آنجا که اوپاسخ بسیاری از ابهامات ذهنی خود را از این طریق به دست آورد. سرانجام، بونو تحت تأثیر آثار گنون در سال ۱۹۷۹م به اسلام گروید.
تشرف به تشیع
دکتر بونو میگوید:
«این دو کتاب امام خمینی (مصباح الهدایه الی خلافه الولایه، شرح دعای سحر) روی من خیلی اثر گذاشت... کمکم دریافتم ادیان مختلف اصالت ندارند تنها یک دین است که اصالت دارد، آن هم اسلام شیعی است و ادیان دیگر از این دین، دین خود را نشئت گرفتهاند. دین یکی است چون خدا یکی است و تنها هدف آن انسان شدن است.»
او در سال ۱۹۸۱م با احمد حمپاته، عارف آفریقایی و از رؤسای سلسله تیجانیه، ملاقات کرد و تحت تأثیر راهنماییهای ایشان مذهب تشیع را برگزید. از آن زمان به بعد، نام یحیی علوی را برای خود انتخاب کرد.
دکتر بونو میگوید:
«(بعد از مسلمان شدن) از فرق تشیع و تسنن هیچ اطلاعی نداشتم. حتی انقلاب ایران را به عنوان انقلاب اسلامی و نه انقلاب شیعی میشناختم.همان یک سال اول مسلمانی با توجه به مطالبی که از هانری کربن خوانده بودم شیعه شدم. البته... شیعه شدن مهم نیست چون میتواند به هردلیل سطحی اتفاق بیفتد مثلا یک احساس یا اتفاق یا از طریق والدینو؛ اما معتقدم بحث مهم شیعه ماندن است که این یک نگاه ثبت شده عاشقانه است.»
تحصیلات
دکتر یحیی بونو پس از تشرف به اسلام، به تحصیل در رشته زبان و ادبیات عرب و اسلا مشناسیدر دانشگاه پرداخت که ایشان را به خواندن نوشت ههای هانری کربن، فیلسوف و اسلامشناس که در زمینه معرفی عقاید و عرفان شیعه به غرب تلاش چشمگیری را مصروف داشته بود، سوق داد. در حقیقت، علاقه او به ایران و تشیع در همین سالها شکل گرفت.
یحیی علوی در سال ۱۹۸۲م موفق به اتمام دوره فوقدیپلم خود در انستیتو ملی زبانها و تمدنهای شرقی شد. در همان سال دوره کارشناسی و سپس کارشناسی ارشد را در دانشگاه سوربن آغاز کرد. وی در سال ۱۹۸۴م از پایاننامه خود که اختصاص به کتاب جواهر المعانیشیخ احمد تیجانی داشت، با موفقیت دفاع کرد.
بونو در سال ۱۹۸۷م، مدرک پروفسور اگرژه را اخذ و شروع به تدریس زبان عربی کرد. دوسال بعد، دوره دکتری خود در دانشگاه سوربن را آغاز کرد و در سال ۱۹۹۵م از رساله دکتری خود تحت عنوان «الهیات در آثار فلسفی و عرفانی امام خمینی» در این دانشگاه دفاع نمود. رساله دکتری او در سال ۱۹۹۹م به عنوان پژوهش سال ایران برگزیده شد.
بونو برای تدوین رساله خود در سال ۱۹۹۱م به ایران آمد و مدت هفت سال از جلسات سید جلالالدین آشتیانی در مشهد، در زمینه فلسفه و عرفان اسلامی استفاده برد. ایشان همچنین دوره فوق دکترای خود را نیز در دانشگاه سوربن در زمینه «حکمت متعالیه ملاصدرا، پاسخی به انتظارات صدرالدین قونوی» به پایان رساند.
میراث ماندگار
دکتر یحیی بونو آثاری بیشتر در موضوع عرفان اسلامی نگاشته و برخی از آثار فارسی را بهفرانسه برگردانده است. برخی از آثار ایشان چنیناند:
- ترجمه و تفسیر قرآن کریم به زبان فرانسوی: مؤسسه فرهنگی ترجمان وحی (مرکز ترجمه قرآن مجید به زبانهای خارجی) در قم در سال ۲۰۰۰ م این ترجمه رامنتشر کرد. از ویژگیهای این ترجمه این است که معنایی روان به همراه تفسیرمختصر به ضمیمه لغتنامه الفاظ قرآن است. جلد اول این ترجمه با همکاری دکتر جواد حدیدی انجام شده و شامل سورههای حمد و بقره است.
- تصوف و عرفان اسلامی به زبان فرانسه
- امام خمینی عارف ناشناخته قرن بیستم، به زبان فرانسه
- ترجمه آیین انقلاب اسلامی (منتخبی از آثار و بیانات امام خمینی در حدود ۷۰۰صفحه) به زبان فرانسه
- وصیتنامه الهی- سیاسی امام خمینی )با مقدمه و حواشی(، به زبان فرانسه
- ترجمه آیین و اندیشه در دام خودکامگی به زبان فرانسه
- ترجمه مبارزه با نفس یا جهاد اکبر، اثر امام خمینی به زبان فرانسه.
وفات
دکتر بونو در محرم سال ۱۳۹۸ش برای انجام برنامه تبلیغی به کشور ساحل عاج سفر کرد. ایشان در روز دوشنبه چهارم شهریور همان سال، در سانحه دریایی در ساحل عاج غرق شده و دار فانی را وداع گفت و به دیار باقی شتافت. علیرغم تلا شهای فراوانی که برای بازگرداندن پیکر این فیلسوف شهیر به ایران انجام گرفت، این امر میسر نشد و پیکر پاک او در شهرآبیجان در ساحل عاج و در کنار مزار مرحوم احمد حمپاته آرام گرفت.
شخصیتها و نهادهایی مانند رئیس وقت مجلس شورای اسامی ایران، جامعةالمصطفی العالمیة و مجمع جهانی اهل بیت(ع) به مناسبت درگذشت وی پیام تسلیت صادر کردند.
آیتالله رمضانی دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در پیام تسلیت خود چنین آورده است:
«مرحوم یحیی بونو گمشده خویش را در پیروی از مکتب اهل بیت(ع) پیدا کرد و سالها در راه کسب معارف این مکتب نورانی، مشقت تحصیل و تحقیق را بر خود هموار ساخت. عشق وی به بیدارگر عصر حاضر حضرت امام خمینی(ره)، دریچههای جدیدی از انوار عرفان را به روی او باز کرد که جهاد اکبر و اصغر را جایگزین خمودی رهبانیت و قیام لله را جانشین ستمپذیری و آرامش نمود.»
بزرگداشت
دکتر بونو در سال ۲۰۰۱ م (۱۳۸۰ ش) به خاطر ترجمه فرانسو یاش از قرآن، از سوی وزارتفرهنگ و ارشاد اسلامی ب هعنوان «خادم برگزیده قرآن کریم » معرفی شد.همچنین چند مراسم بزرگداشت برای ایشان، در زمان زندگی و پس از درگذشتش، در تهران،قم، پاریس و ... برگزار شد. در مراسمی که مجمع جهانی اهل بیت(ع) در بهمن ۱۳۹۸ش برای بزرگداشت بونو در قم برگزار کرد از مقام علمی وی و خانوادهاش تجلیل شد. همچنین در این مراسم از کتاب زندگینامه ایشان به قلم نجفی کرمانشاهی با نام «زنده به نام علی» رونمایی شد.