آیت الله رمضانی: درباره دیگران به راحتی قضاوت نکنیم/ در محیط اداری ضوابط باید حاکم باشد نه روابط
پنجمین جلسه از سلسله جلسات درس اخلاق با عنوان "اخلاق اداری" امروز ـ با سخنرانی دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در سالن اجتماعات مجمع و با حضور مدیران و کارکنان این سازمان بین المللی در شهر قم، برگزار شد.
به گزارش پایگاه رسمی اطلاع‌رسانی مجمع جهانی اهل بیت(ع) ـ پنجمین جلسه از سلسله جلسات درس اخلاق با عنوان "اخلاق اداری" امروز ـ پنج شنبه ۱۰ آذر۱۴۰۱ ـ با سخنرانی آیت الله «رضا رمضانی» دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در سالن اجتماعات مجمع و با حضور مدیران و کارکنان این سازمان بین المللی در شهر قم، برگزار شد.
آیت الله رمضانی با مرور به مباحث گذشته گفت: باید در محیط اداری، رفتار زیست جمعی را تجربه کنیم. کسی که در انزوا و رهبانیت زندگی کند و نتواند با کسی ارتباط برقرار کند، خودرأی است، اهل مشورت نیست و خود را بالاتر از مشورت می بیند، این شخص نمی تواند در محیط اداری زیست جمعی را تجربه کند و در کارها موفق نخواهد بود.
وی با بیان اینکه باید در مجموعه اداری یکدیگر را خوب بشناسیم و تفاهم داشته باشیم، افزود: هدف باید ارتقاء سازمان و تحقق رسالت سازمانی باشد و نه پیشرقت مدیر یا شخص خاص! مجموعه باید بالا برود. مسئولیت و جایگاه هرکس فرصتی برای خدمت است نه پله ای برای صعود. در نظام و مدیریت اسلامی، لازم است همه درصدد باشند تا به اهداف بلند دست پیدا کنند و هدف، منافع شخص نیست.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) درباره رسالت انبیاء گفت: همه انبیاء آمدند تا بشریت را به خدا دعوت کنند اما فرعونیانی بودند که مردم را به سوی خود فرا می خواندند؛ انسان ها نیز در درون خود فرعون های کوچکی دارند که باید آنها را تسلیم و خاضع کنند.
وی با اشاره به اینکه باید اصول سازمانی را بشناسیم و به آن پایبند باشیم، افزود: توجه به جهان بینی صرفا برای رشد فردی نیست بلکه در رشد سازمانی هم تأثیرگذار است.
استاد سطوح عالی حوزه افزود: اصل این است که کار انجام شود و ما را به اهداف برساند و در طی این مسیر انگیزه اهمیت زیادی دارد. لذا پیامبر(ص) که حکومت تشکیل داد از معنا و معنویت و انسان سازی سخن گفت. همچنین انسان علم و دانش را نیز برای خدا باید بیاموزد. امام صادق عليه السلام فرمود، "مَن تَعَلَّمَ العِلمَ و عَمِلَ بِهِ و عَلَّمَ للّه، دُعِيَ في مَلَكوتِ السَّماواتِ عَظيما" هر كه براى خدا علم بياموزد و به آن عمل كند و به ديگران آموزش دهد، در ملكوت آسمانها به بزرگى ياد می شود.
وی توجه به کرامت انسانی را از اصول دیگر اخلاق اداری بیان کرد و ادامه داد: تعریفی که اسلام از کرامت ارائه می کند با دیدگاه های غربی و سکولار متفاوت است. کرامت در اسلام به معنای اتصال به حقیقت متعالی در ابعاد مختلف است. خداوند پیامبر(ص) را به تکریم آدمیان مأمور می کند، خداوند اکرم است و فرشتگان کریم هستند؛ خداوند در قرآن، کرامت را بعد از تعابیر لطیف و دقیقی به کار می برد.
آیت الله رمضانی اصل دیگر اخلاق اداری را انصاف و عدالت معرفی کرد و اظهار داشت: در محیط اداری باید ضوابط حاکم باشد. ضرورت دارد تا در محیط اداری، ضوابط جای روابط را بگیرد و امروزه بسیاری از تهدیدها و آسیب ها به واسطه حاکم شدن روابط است و الا بسیاری از مشکلات حل می شد. رئیس یک مجموعه نباید به دنبال یارگیری به معنای منفی باشد اگر مسئولی در محیط علمی و تخصصی، بستگان خود را به کار گیرد، نیروها نمی توانند به وظایف خود عمل کنند؛ نتیجه رابطه محوری این است که فرد دانش لازم را برای کار ندارد چون او به واسطه ارتباط آمده است و این کار به مجموعه ضربه می زند.
وی درباره دیدگاه اندیشمندان دوران جدید درباره عدالت گفت: بحث عدالت مقوله غریب و زییای جامعه بشری است و عدالت و حقوق بشر در علوم مختلف مطرح می شود. در استعمار فرانو هم از واژه های عدالت، حقوق، آزادی، حقوق حیوانات و ... سخن گفته می شود.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) ادامه داد: عدالت از واژه های زیبا، غریب و ناآشنا است؛ انسان ها وقتی با عدالت مواجه می شوند مقاومت می کنند؛ حتی مسلمانان تاب عدالت امیرالمومنین(ع) را نداشتند و حضرت علی(ع) به دلیل پیگیری عدالت به شهادت رسید.
وی با بیان اینکه عدالت از مهمترین اصولی است که در سازمان ها باید مورد توجه قرار گیرد، عنوان کرد: در بحث های اخلاقی هم عدالت مورد توجه قرار گرفته و حتی در آفرینش و خلقت و تکوین انسان، عدالت حاکم بوده است. ارسطو نیز عدالت را اصول فضایل می داند.
استاد سطوح عالی حوزه اضافه کرد: خداوند در قرآن عدالت را مطرح کرده و بشریت را به عدل فرمان می دهد. خداوند از عدالت در عرصه اجتماعی به "قسط" تعبیر می کند و مومنان را خطاب قرار می دهد تا قیام به قسط داشته باشند.
وی درباره عدالت در عرصه اخلاق اداری گفت: عدالت در سیاست، حکمرانی، فقه، خانواده، حقوق و بخش های مختلف مطرح شده است و یکی از آنها عدالت در محیط کار است. به همین دلیل در محیط کار هر کس باید به وظیفه اصلی خود بپردازد و از حدود خود تعدی و تجاوز نکند.
آیت الله رمضانی افزود: خداوند در آیه 190 سوره بقره می فرماید "وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَايُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ" و در راه خدا با كسانى كه با شما مى جنگند بجنگيد ولى از اندازه درنگذريد زيرا خداوند تجاوزكاران را دوست نمى دارد. خداوند در این آیه مومنان را از تعدی و تجاوز منع کرده است؛ برخی می گویند این آیه با آیات دیگر نسخ شده است در حالی که "وَلَا تَعْتَدُوا" نسخ ناپذیر است، نسخ را قبول نمی کند و حتی یوسف قرضاوی به این مسئله تصریح کرده است. لذا عدالت در محیط اداری بسیار می تواند نقش آفرین باشد. همه باید حق مسئولیت را ادا کنند و اگر نکردند برخلاف عدالت است. در این راستا در محیط کار نباید کار شخصی انجام شود و ملاقات های شخصی صورت بپذیرد.
وی با بیان اینکه عدالت در قضاوت باید رعایت شود، ادامه داد: ما خیلی راحت درباره دیگران قضاوت می کنیم؛ تا جمله ای می شنویم دیدگاه خود را درباره دیگران می گوییم و اذهان را نسبت به فردی خاص منفی می کنیم. خداوند در سوره مبارکه اسراء آیه ۳۶ می فرماید "وَلا تَقفُ ما لَيسَ لَكَ بِهِ عِلمٌ ۚ إِنَّ السَّمعَ وَالبَصَرَ وَالفُؤادَ كُلُّ أُولٰئِكَ كانَ عَنهُ مَسئولًا" از آنچه به آن آگاهی نداری، پیروی مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسؤولند. افرادی هستند که در محیط کار نسبت به همه کارها و مسائل قضاوت می کنند، ذهن ها را منفی می کنند و آبروی انسان ها را می برند. خدا از این اخلاق و کردارِ بد نمی گذرد و روایات متعددی داریم که آبروی مومنین را نبرید و از قضاوت کردن درباره دیگران بپرهیزید؛ به همین دلیل باید در همان حدی که مجاز هستیم قضاوت کنیم.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در پایان اظهار داشت: آیه "وَلَا تَعْتَدُوا" در سوره بقره در همه عرصه ها جاری است و باید عدالت و انصاف را رعایت کنیم و اگر اینگونه باشد بسیاری از مشکلات حل می شود؛ گاهی عیوب دیگران را شمارش می کنیم و از عیب های خود غافل هستیم. گاهی برای خود ظرافت ها و جایگاه هایی قائل هستیم که شرک خفی به دنبال خواهد داشت و باید به خدا پناه ببریم.
منبع: خبرگزاری اهل‌بیت(ع) - ابنا
پنجمین جلسه از سلسله جلسات درس اخلاق با عنوان "اخلاق اداری" امروز ـ با سخنرانی دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در سالن اجتماعات مجمع و با حضور مدیران و کارکنان این سازمان بین المللی در شهر قم، برگزار شد.
به گزارش پایگاه رسمی اطلاع‌رسانی مجمع جهانی اهل بیت(ع) ـ پنجمین جلسه از سلسله جلسات درس اخلاق با عنوان "اخلاق اداری" امروز ـ پنج شنبه ۱۰ آذر۱۴۰۱ ـ با سخنرانی آیت الله «رضا رمضانی» دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در سالن اجتماعات مجمع و با حضور مدیران و کارکنان این سازمان بین المللی در شهر قم، برگزار شد.
آیت الله رمضانی با مرور به مباحث گذشته گفت: باید در محیط اداری، رفتار زیست جمعی را تجربه کنیم. کسی که در انزوا و رهبانیت زندگی کند و نتواند با کسی ارتباط برقرار کند، خودرأی است، اهل مشورت نیست و خود را بالاتر از مشورت می بیند، این شخص نمی تواند در محیط اداری زیست جمعی را تجربه کند و در کارها موفق نخواهد بود.
وی با بیان اینکه باید در مجموعه اداری یکدیگر را خوب بشناسیم و تفاهم داشته باشیم، افزود: هدف باید ارتقاء سازمان و تحقق رسالت سازمانی باشد و نه پیشرقت مدیر یا شخص خاص! مجموعه باید بالا برود. مسئولیت و جایگاه هرکس فرصتی برای خدمت است نه پله ای برای صعود. در نظام و مدیریت اسلامی، لازم است همه درصدد باشند تا به اهداف بلند دست پیدا کنند و هدف، منافع شخص نیست.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) درباره رسالت انبیاء گفت: همه انبیاء آمدند تا بشریت را به خدا دعوت کنند اما فرعونیانی بودند که مردم را به سوی خود فرا می خواندند؛ انسان ها نیز در درون خود فرعون های کوچکی دارند که باید آنها را تسلیم و خاضع کنند.
وی با اشاره به اینکه باید اصول سازمانی را بشناسیم و به آن پایبند باشیم، افزود: توجه به جهان بینی صرفا برای رشد فردی نیست بلکه در رشد سازمانی هم تأثیرگذار است.
استاد سطوح عالی حوزه افزود: اصل این است که کار انجام شود و ما را به اهداف برساند و در طی این مسیر انگیزه اهمیت زیادی دارد. لذا پیامبر(ص) که حکومت تشکیل داد از معنا و معنویت و انسان سازی سخن گفت. همچنین انسان علم و دانش را نیز برای خدا باید بیاموزد. امام صادق عليه السلام فرمود، "مَن تَعَلَّمَ العِلمَ و عَمِلَ بِهِ و عَلَّمَ للّه، دُعِيَ في مَلَكوتِ السَّماواتِ عَظيما" هر كه براى خدا علم بياموزد و به آن عمل كند و به ديگران آموزش دهد، در ملكوت آسمانها به بزرگى ياد می شود.
وی توجه به کرامت انسانی را از اصول دیگر اخلاق اداری بیان کرد و ادامه داد: تعریفی که اسلام از کرامت ارائه می کند با دیدگاه های غربی و سکولار متفاوت است. کرامت در اسلام به معنای اتصال به حقیقت متعالی در ابعاد مختلف است. خداوند پیامبر(ص) را به تکریم آدمیان مأمور می کند، خداوند اکرم است و فرشتگان کریم هستند؛ خداوند در قرآن، کرامت را بعد از تعابیر لطیف و دقیقی به کار می برد.
آیت الله رمضانی اصل دیگر اخلاق اداری را انصاف و عدالت معرفی کرد و اظهار داشت: در محیط اداری باید ضوابط حاکم باشد. ضرورت دارد تا در محیط اداری، ضوابط جای روابط را بگیرد و امروزه بسیاری از تهدیدها و آسیب ها به واسطه حاکم شدن روابط است و الا بسیاری از مشکلات حل می شد. رئیس یک مجموعه نباید به دنبال یارگیری به معنای منفی باشد اگر مسئولی در محیط علمی و تخصصی، بستگان خود را به کار گیرد، نیروها نمی توانند به وظایف خود عمل کنند؛ نتیجه رابطه محوری این است که فرد دانش لازم را برای کار ندارد چون او به واسطه ارتباط آمده است و این کار به مجموعه ضربه می زند.
وی درباره دیدگاه اندیشمندان دوران جدید درباره عدالت گفت: بحث عدالت مقوله غریب و زییای جامعه بشری است و عدالت و حقوق بشر در علوم مختلف مطرح می شود. در استعمار فرانو هم از واژه های عدالت، حقوق، آزادی، حقوق حیوانات و ... سخن گفته می شود.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) ادامه داد: عدالت از واژه های زیبا، غریب و ناآشنا است؛ انسان ها وقتی با عدالت مواجه می شوند مقاومت می کنند؛ حتی مسلمانان تاب عدالت امیرالمومنین(ع) را نداشتند و حضرت علی(ع) به دلیل پیگیری عدالت به شهادت رسید.
وی با بیان اینکه عدالت از مهمترین اصولی است که در سازمان ها باید مورد توجه قرار گیرد، عنوان کرد: در بحث های اخلاقی هم عدالت مورد توجه قرار گرفته و حتی در آفرینش و خلقت و تکوین انسان، عدالت حاکم بوده است. ارسطو نیز عدالت را اصول فضایل می داند.
استاد سطوح عالی حوزه اضافه کرد: خداوند در قرآن عدالت را مطرح کرده و بشریت را به عدل فرمان می دهد. خداوند از عدالت در عرصه اجتماعی به "قسط" تعبیر می کند و مومنان را خطاب قرار می دهد تا قیام به قسط داشته باشند.
وی درباره عدالت در عرصه اخلاق اداری گفت: عدالت در سیاست، حکمرانی، فقه، خانواده، حقوق و بخش های مختلف مطرح شده است و یکی از آنها عدالت در محیط کار است. به همین دلیل در محیط کار هر کس باید به وظیفه اصلی خود بپردازد و از حدود خود تعدی و تجاوز نکند.
آیت الله رمضانی افزود: خداوند در آیه 190 سوره بقره می فرماید "وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَايُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ" و در راه خدا با كسانى كه با شما مى جنگند بجنگيد ولى از اندازه درنگذريد زيرا خداوند تجاوزكاران را دوست نمى دارد. خداوند در این آیه مومنان را از تعدی و تجاوز منع کرده است؛ برخی می گویند این آیه با آیات دیگر نسخ شده است در حالی که "وَلَا تَعْتَدُوا" نسخ ناپذیر است، نسخ را قبول نمی کند و حتی یوسف قرضاوی به این مسئله تصریح کرده است. لذا عدالت در محیط اداری بسیار می تواند نقش آفرین باشد. همه باید حق مسئولیت را ادا کنند و اگر نکردند برخلاف عدالت است. در این راستا در محیط کار نباید کار شخصی انجام شود و ملاقات های شخصی صورت بپذیرد.
وی با بیان اینکه عدالت در قضاوت باید رعایت شود، ادامه داد: ما خیلی راحت درباره دیگران قضاوت می کنیم؛ تا جمله ای می شنویم دیدگاه خود را درباره دیگران می گوییم و اذهان را نسبت به فردی خاص منفی می کنیم. خداوند در سوره مبارکه اسراء آیه ۳۶ می فرماید "وَلا تَقفُ ما لَيسَ لَكَ بِهِ عِلمٌ ۚ إِنَّ السَّمعَ وَالبَصَرَ وَالفُؤادَ كُلُّ أُولٰئِكَ كانَ عَنهُ مَسئولًا" از آنچه به آن آگاهی نداری، پیروی مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسؤولند. افرادی هستند که در محیط کار نسبت به همه کارها و مسائل قضاوت می کنند، ذهن ها را منفی می کنند و آبروی انسان ها را می برند. خدا از این اخلاق و کردارِ بد نمی گذرد و روایات متعددی داریم که آبروی مومنین را نبرید و از قضاوت کردن درباره دیگران بپرهیزید؛ به همین دلیل باید در همان حدی که مجاز هستیم قضاوت کنیم.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در پایان اظهار داشت: آیه "وَلَا تَعْتَدُوا" در سوره بقره در همه عرصه ها جاری است و باید عدالت و انصاف را رعایت کنیم و اگر اینگونه باشد بسیاری از مشکلات حل می شود؛ گاهی عیوب دیگران را شمارش می کنیم و از عیب های خود غافل هستیم. گاهی برای خود ظرافت ها و جایگاه هایی قائل هستیم که شرک خفی به دنبال خواهد داشت و باید به خدا پناه ببریم.
منبع: خبرگزاری اهل‌بیت(ع) - ابنا