«محمد جعفر زارعان» از اعضای مجمع عمومی مجمع جهانی اهلبیت(ع) و فعالان شیعهای است که از سال 1372 به "بوسنی و هرزگوین" رفت و در زمان حملات صربهای افراطی به مسلمانان بوسنی نیز در آنجا حضور داشت.
وی از آن سال تاکنون به مدت 18 سال است که در بوسنی زندگی میکند و در حال حاضر یک مجتمع آموزشی از مقطع پیش دبستانی تا پایان دبیرستان را در بوسنی اداره میکند. این مجتمع یک برنامه رسمی آموزشی و پرورشی را با رویکرد مکتب اهلبیت(ع) دنبال میکند.
آنچه در پی میآید گفتگویی با ایشان است که در حاشیه اجلاس پنجم مجمع عمومی انجام شده است:
ابنا: آیا آمار دقیقی از تعداد شیعیان بوسنی و هرزگوین دارید؟
ــ در کشور بوسنی تفکیک و تقسیم شیعیان و اهل سنت به شکلی که در کشورهای دیگر وجود دارد مطرح نیست؛ زیرا در این کشور مردم تفاوتی بین مسلمانان شیعه و مسلمانان سنی قایل نیستند.
لذا تعبیر "شیعه" در آنجا خیلی نیست؛ اما در تکایا و اذکار دراویش، اسامی اهل بیت(ع) برده میشود. در کشور بوسنی فرقههای مختلف صوفیه و دراویش زیاد هستند؛ مثل دروایش "نقشبندی" و "رفاعی" که محبت اهلبیت(ع) دارند. لذا بحث اهل بیت(ع) در آنجا یک بحث نامفهوم و ناشناخته نیست.
در این کشور مخصوصاً اسامی و یاد پنج تن آل عبا ـ علیهم السلام ـ بسیار دیده میشود و با احترام از آنها یاد میگردد. مثلا شما نام مبارک امیرالمؤمنین علی(ع)، امام حسن مجتبی(ع) و حضرت سیدالشهداء(ع) را در مساجد مخصوص اهل سنت در کنار اسم خلفای ثلاثه میبینید.
ابنا: یعنی کسانی که رسماً شیعه باشند وجود ندارند؟
ــ چرا ؛ حتی در همان سالی که ما تازه به بوسنی رفتیم هم تعدادی بودند که با مذهب اهل بیت(ع) آشنا شده و باصطلاح "مستبصر" شدند. تعداد این افراد در حال حاضر بیشتر شده است.
ابنا: آیا شیعیان بوسنی از این جهت که در اقلیت هستند با مشکلی مواجه نیستند؟
- نه خوشبختانه با مشکلی مواجه نیستند. یعنی همان مسایلی که همه مسلمانان دارند شیعیان هم دارند و آن امکانات و آزادی که همه مسلمانان از آن برخوردارند شیعیان هم آنها را دارند. بنابراین مشکل خاصی برای شیعیان ـ چه از ناحیه حکومت و چه اهل سنت ـ متوجه شیعیان نیست.
ابنا: در مجتمع آموزشی که گفتید چگونه آموزههای شیعه را انتقال میدهید بدون اینکه حساسیتی ایجاد شود؟
ــ ما مشخصاً صحبتی از شیعه و سنی نمیکنیم، زیرا همانطور که گفتم در کشور بوسنی، مسلمانان به شیعه و سنی تقسیم نمیشوند. بنابراین زمینهای برای بحث درباره این مسائل که شیعه چه میگوید و سنی چه، وجود ندارد.
لذا ما همان گزینههایی که اسلام مطرح میکند را با "دیدگاه اهل بیتی" مطرح میکنیم و بدون اینکه هیچگونه حساسیتی به دنبال داشته باشد اسلام واقعی را معرفی میکنیم.
در مجتمع آموزشی ما، هم شیعه درس میخواند و هم اهل سنت؛ و ما آنچه را که باید مطرح کنیم براحتی با استناد به "نهج البلاغه"، "صحیفه سجادیه" و دیگر منابع شیعه که ترجمه شده و در دسترس مردم هست، بیان میکنیم و هیچ حساسیتی هم وجود ندارد.
ابنا: از سوی وهابیها برای فعالیت شما مشکلی ایجاد نمیشود؟
ـ متأسفانه گروههای سلفی و تکفیری بعد از جنگ در بوسنی فعالیت خود را آغاز کردهاند و به دنبال متشنج کردن این فضا هستند. ولی ما شیعیان پیرو رهنمودهای حضرت امام خامنهای که فرمودند: «ما شیعیان اجازه نداریم که منفعلانه عمل کنیم» به دنبال این نیستیم که ببینیم آنها چکار کردند تا ما هم در مقابلشان موضع تلافیجویانه اتخاذ کنیم.
ما باید فعالانه و به همان صورت که میدانیم صحیح است رفتار کنیم؛ چرا که اگر به مقابله برخیزیم ضررش بیشتر از نفعش خواهد بود.
ابنا: به عنوان یک مبلغ قدیمی مکتب اهلبیت(ع) چه توصیهای به فعالان دیگر دارید؟
ــ سفارش من به دوستانم همین است که در بسیاری کشورها لازم نیست که به بحث اثبات تشیع و یا موضوعاتی از این دست دامن بزنیم؛ بلکه هرآنچه به آن معتقد هستیم را با آن دید اهل بیتی مطرح بکنیم که در اینصورت هیچ حساسیتی هم ایجاد نخواهد شد و دین صحیح نیز تبلیغ میشود.
هماکنون مثلاً یک شبکه ماهوارهای وجود دارد که در خیلی از مواقع برخلاف نظر رهبری و بزرگان دین، بشدت احساسات اهل سنت را علیه شیعیان برمیانگیزد، بطوریکه مشخصاً در هر روز برنامهای دارد که در آن یک نفر صحبت میکند و دو شماره هم دارد یکی برای شیعیان و یکی هم برای مخالفین، که در آخر از هر دو گروه تماس میگیرند و به هم فحاشی میکنند!!
من بصراحت میگویم که اینگونه شبکهها اصلاً در خط ولایت و مکتب نیستند و در حال حاضر یکی از مشکلات شیعیان در خارج از کشور همین حمایتهای اینگونه از تشیع است که دود آن به چشم شیعیان خارج از کشور میرود و مسلما کسانی که این کارها را میکنند ـ خواسته و یا ناخواسته ـ آب به آسیاب صهیونیستها میریزند.
ابنا: با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.