فاطمه القدس: جامعه شیعی در داغستان در حال گسترش است/ شیعیان روسیه پیشینه عمیقی دارند

یکی از شیعیان فعال روسیه گفت: مسلمانان ساکن در کشورهای خود مختار شمال روسیه سنی هستند، اما در جمهوری خود مختار داغستان جامعه شیعی داریم که این جامعه در حال گسترش است.

فاطمه القدس: جامعه شیعی در داغستان در حال گسترش است/ شیعیان روسیه پیشینه عمیقی دارند

فدراسیون روسیه در قسمت شرقی اروپا و بخش شمالی آسیا واقع شده است. بیش از ۶۵٪ خاک روسیه در بخش آسیایی آن است، اما بیشتر مردم آن در قسمت اروپایی آن زندگی می‌کنند. تنها ۲۸٪ جمعیت این کشور در نواحی آسیایی زندگی می‌کنند.

اسلام در قرن هفتم میلادی با اسکان عرب‌ها در دربند به این منطقه راه یافت. پیشینه تشیع در روسیه به قرارداد ترکمنچای برمی‌گردد که بر اساس این قرارداد، مناطق شیعه‌نشینی از ایران مانند دربند و داغستان به روسیه پیوست. شیعیان ۳٪ مسلمانان و بیش از ۱٪ جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. جمعیت شیعیان روسیه را از ۱۶۵ هزار تا دو میلیون و ۲۱۲ هزار تن گزارش کرده‌اند. بخش قابل توجهی از شیعیان این کشور را مهاجران آذری تشکیل می‌دهند. دربند از شهرهای شیعه‌نشین این کشور، حدود پنجاه هزار شیعه دارد.

آنچه در پی می ‏آید گفتگوی کوتاهی با «فاطمه القدس» از شیعیان فعال در روسیه درباره وضعیت شیعیان این کشور در حاشیه ششمین اجلاس مجمع عمومی مجمع جهانی اهل بیت(ع) است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به کوشش: سید محمد شفیع نژاد
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ابنا: لطفا در ابتدا در خصوص خودتان توضیحی بدهید؟

من در یک خانواده سکولار در روسیه به دنیا آمدم، 16 سال پیش مسلمان شدم و اکنون 12 سال است که به مذهب تشیع تشرف پیدا کردم، من مذهب تشیع را با تحقیق پذیرفتم در حالی که 19 سال سن داشتم. من در رشته فلسفه دین در دانشگاه دولتی مسکو تحصیل کردم و موضوع پایان نامه ام مقایسه آراء امام خمینی(ره) و دکتر علی شریعی بود و برای تحصیل زبان عربی به سوریه نیز سفر کردم.

ابنا: چه فعالیت هایی در روسیه دارید؟

من در یک انتشارات به نام صدرا کار می کنم و بسیاری از کتاب های شیعی را از انگلیسی به روسی ترجمه کردم. من مقالات مختلفی در خصوص سیاست های ایران و مقاومت در لبنان و فلسطین را برای روزنامه های روسی نوشته ام. همچنین در یک گروه ضد داعش و ضد صهیونیست در فیسبوک فعالیت دارم و به دنبال راه اندازی یک وب سایت هم هستم.

ابنا: جمعیت مسلمانان روسیه چقدر است؟

معروف است که بیش از 20 میلیون نفر از جمعیت روسیه، مسلمان هستند، اما بیشتر مسلمانان این کشور از مذهب اهل تسنن پیروی می کنند، در شهرهای بزرگ روسیه و جمهوری های خودمختار مسلمان نشین همچون تاتارستان، باشکورتوستان، داغستان و چچن، مسلمانان زیادی داریم.

بسیاری از مسلمانان روسیه مهاجر نیستند و از کشورهای دیگر نیامده اند، بلکه در روسیه متولد شدند و نسل اندر نسل در این کشور بودند، در حالی که مسلمانان اروپایی بیشتر مردمانی هستند که از کشورهای مسلمان به کشورهای اروپایی مهاجرت کردند.

البته برخی از مسلمانان روسیه هم مهاجران مسلمان هستند که از کشورهای دیگر همچون آذربایجان و کشورهای آسیای میانه به روسیه مهاجرت کردند.

مسلمانان ساکن در کشورهای خودمختار شمال روسیه سنی هستند، اما در جمهوری خودمختار داغستان جامعه شیعی داریم که این جامعه در حال گسترش است، برخی از مسلمانان روسیه چه مسلمانان بومی و چه مسلمانان مهاجر به مذهب تشیع گرویدند.

ابنا: جامعه شیعی در روسیه چه موقعیتی دارند؟

شیعیان در شهر مسکو پایتخت روسیه دو مسجد دارند، یکی از این مساجد برای آذربایجانی های شیعه است و مسجد دیگر در سفارت ایران واقع شده است که به روی غریبه ها بسته است، اما مسلمانان و شیعیان می توانند به همراه دوستانشان به این مسجد بروند و در مراسم های مسجد شرکت کنند. برخی از برنامه ها مثل دعای کمیل و برنامه های ویژه ماه محرم و عید فطر در مسجد برگزار می شود، این مسجد واقع در سفارت ایران هر روز فعال نیست.

مسجد جامع مسکو در مرکز این شهر واقع شده است. این مسجد برای اهل سنت است؛ ولی شیعیان یک بار در هفته در مسجد جامع مسکو برای نماز جمعه جمع می شوند، در واقع ما شیعیان روسیه، سه مسجد در شهر مسکو پایتخت این کشور داریم.

ابنا: شیعیان روسیه چه امکانات فرهنگی در اختیار دارند؟

شیعیان این کشور مراکز چاپ و نشر و وب سایت های گوناگون دارند، البته یکسری محصولات شیعی هم توسط برادران ایرانی برای شیعیان روسیه منتشر می شود. شیعیان این کشور گروه هایی در شبکه های اجتماعی دارند که این گروه ها توسط طلاب دارای تحصیلات دینی در حوزه های علمیه قم و نجف مدیریت می شوند.

روحانیون شیعی در روسیه تلاش می کنند که سخنرانی ها، ویدیوها و مقالاتی در خصوص فقه و جنبه های گوناگون علوم دینی را به جامعه شیعیان این کشور ارائه کنند، به همین دلیل شیعیان روسیه مشکل چندانی در زمینه فقه کاربردی و احکام ندارند.

ابنا: آیا شیعیان روسیه دسترسی به فتاوای مراجع عظام تقلید دارند؟

آیت الله العظمی خامنه ای، آیت الله العظمی سیستانی و آیت الله العظمی مکارم شیرازی از مراجعی هستند که مقلدان زیادی در بین شیعیان روسیه دارند، سایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی بخشی به زبان روسی دارد که شیعیان روسیه می توانند که سوالات خود را به این سایت بفرستند و جواب بگیرند، نمایندگان آیت الله العظمی خامنه ای و آیت الله العظمی سیستانی در مسکو حضور دارند و هر کسی می تواند با این نمایندگان تماس گرفته، سوالات فقهی خود را بپرسد و جواب بگیرد.

ابنا: آیا شیعیان روسیه فعالیت هایی در عرصه نشر داشتند؟

انتشاراتی به نام صدرا در روسیه داریم و با ناشران ایرانی مرتبط هستیم. این انتشارات گرچه شیعی است، اما از سیاست وحدت اسلامی تبعیت می کند و مسلمانان زیادی با آن همکاری دارند. یک کتاب خوب درباره امام حسین(ع) و انقلاب کربلا را در انتشارات صدرا منتشر کردیم و درخواست های شیعیان را در این انتشارات پاسخ می دهیم.

مجله ای به نام زن مسلمان در روسیه داریم که خواهران شیعه و سنی در انتشار این مجله همکاری دارند، همچنین مجله دارای وب سایت بروزی است و در زمینه نشر ارزش های اسلامی موثر است.

شیعیان روسیه وب سایت های مختلفی در زمینه اصول فقه و علوم حدیث دارند و موضوعات پیچیده ای در خصوص این موارد در نشست های شیعیان این کشور مورد بحث قرار می گیرد و شیعیان روسیه پیشینه عمیقی دارند.

ابنا: ارتباط شیعیان روسیه با یکدیگر چگونه است؟

شیعیان روسیه می توانند با یکدیگر در شبکه های اجتماعی، ارتباط برقرار کنند. هم اکنون شیعیان گروه هایی در زمینه مسائل فقهی در شبکه های اجتماعی دارند، ما اعتقاد داریم که در عصر معاصر می توانیم یک شبکه مجازی از شیعیان فعال در شبکه های اجتماعی همچون فیسبوک ایجاد کنیم.

ابنا: آیا شیعیان روسیه شبکه تلویزیونی، کانال رادیویی یا رسانه بخصوصی دارند؟

در عرصه رسانه در حال انجام کارهایی هستیم و وب سایت هایی داریم. همچنین دارای دائره المعارف شیعی هستیم که تمام مطالب مربوط به شیعه در این دائره المعارف وجود دارد. همچنین یک گروه شیعی به نام "البرهان" داریم که دارای وب سایت است. این گروه در گذشته بیشتر به بحث با اهل سنت تمرکز داشت. گروه، طرفدار رهبر معظم انقلاب است و اکنون بیشتر درباره سیاست های جمهوری اسلامی ایران و جریان مقاومت و علیه گروه تروریستی داعش متمرکز است.

ابنا: آیا شیعیان روسیه مدرسه یا مهد کودکی برای بچه های خود دارند؟

خیر، نه تنها شیعیان بلکه اهل سنت هم مهد کودک برای خود ندارند و به این مساله در روسیه پرداخته نشده است. البته ممنوعیتی از سوی دولت در این زمینه وجود ندارد و فکر می کنم که زمینه مشترکی برای مسلمانان برای فعالیت این زمینه موجود است.

ابنا: آیا شیعیان روسیه دسترسی به مواد غذایی حلال دارند؟

مشکلی که در روسیه وجود دارد، این است که صنایع حلال در یک منطقه بسیار توسعه یافته است. گوشت حلال و رستوران ها با غذاهای حلال در دسترس است و سوپرمارکت ها پر از مواد غذایی حلال است اما در منطقه ای دیگر صنایع حلال توسعه نداشته؛ البته صنایع حلال به صورت کلی در روسیه در حال رشد است.

برخی از خواهران مسلمانان در روسیه تلاش کردند که مکان هایی برای زنان و دختران مسلمان در این کشور ایجاد کنند، اما موفق نبودند. به عنوان مثال مهدکودکی در گوشه ای از شهر مسکو ایجاد شد که اگر مادری بخواهد فرزندش را به آن مهدکودک ببرد، باید دو ساعت و نیم وقت بگذار. محل سکونت خواهران مسلمانان در شهر مسکو متفاوت است و به دلیل همین پراکندگی سکونت خانواده های مسلمان در پایتخت روسیه، پروژه مهدکودک برای کودکان این خانواده ها موفق نیست، حتی ایجاد مدرسه خاص برای بچه های مسلمانان در شهر مسکو دشوار است، چون مسلمانان در بخش های مختلف این شهر زندگی می کنند و هیچ منطقه مسلمان نشین به صورت خاص در شهر مسکو نداریم و مسلمانان در این شهر پراکنده هستند، به همین دلیل رویکردهایی مثل ایجاد مدرسه و مهدکودک خاص برای مسلمانان در پایتخت روسیه موفق نیست.

دیپلمات های ایرانی در مسکو در منطقه دیپلماتیک زندگی می کنند و محل سکونت آنها در یک منطقه خاص است، به دلیل تمرکز محل سکونت شان دارای یک مدرسه خاص هستند و مشکلی برای آنها در این زمینه وجود ندارد، چون فرزندان دیپلمات ها در مدرسه در کنار منطقه زندگی خود تحصیل می کنند.

ابنا: آیا شیعیان تندرو، مسجدی را در شهر مسکو مدیریت می کنند؟

خیر، فعالیت آنها در اینترنت و بدون استفاده از نام های واقعی است و از اسامی مستعار و تصاویر دیگران استفاده می کنند؛ ولی دست به فتنه گری می زنند، آنها مسجد یا انتشاراتی در روسیه ندارند، ولی در فضای مجازی رو به رشد هستند و وب سایت هایی را طراحی کردند که طراحی چنین وب سایت هایی هزینه زیادی دارد، این شیعیان تندرو به دنبال فتنه افکنی علیه ایران هستند.

در مقابل شاهد هستیم که پروژه های موفق در جامعه شیعی در روسیه توسط شیعیان طرفدار ایران انجام شده است و شیعیان روسی طرفدار ایران کارهای موفق زیادی را انجام دادند، در حالی که شیعیان افراطی به دنبال فتنه افکنی در اینترنت و وب سایت ها هستند و زمانی که مردم برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص دین، نماز، روزه و مسائل مرتبط مراجعه می کنند، این شیعیان افراطی بحث هایی در خصوص اخباری گری و اصول گری و مسائل این چنینی مطرح می کنند که این مساله قابل تامل است.

ابنا: ارتباط شیعیان با اهل سنت در روسیه چگونه است؟

اگر به سیاست های رسمی روسیه نگاه کنیم، می بینیم که ضد شیعه نیستند و مشکلی با شیعیان ندارد، اما در مقابل با نیروگیری داعش و جبهه النصره از میان اهل سنت روسیه روبرو هستیم و تعداد طرفداران این گروه های تروریستی در این کشور در حال گسترش است، بسیاری از افراد از بخش های مختلف روسیه به سوریه و عراق سفر کردند و به عضویت گروه های تروریستی درآمدند، دولت روسیه مخالف این گروه ها است و علیه آنها اقدام می کند، کشورهای مختلف از دست تروریست های تکفیری آسیب دیدند.

برخی از افراد سلفی تلاش می کنند که اعتقادات شان را پنهان کنند و خود را به عنوان سنی های معتدل معرفی می کنند که مخالف داعش و جبهه النصره هستند، آنها نظرات خودشان در خصوص شیعیان را مخفی می کنند، اما در واقع علیه شیعیان در حال برنامه ریزی هستند.

ابنا: رابطه مسیحیان روسیه با شیعیان چگونه است؟

بسیاری از مردم روسیه موافق ایران هستند، به عنوان مثال شاهد هستیم که افراد زیادی از مسیحیان روسیه در مراسم های سفارت ایران شرکت می کنند، در حالی که حضور مسلمانان اهل سنت در این مراسم ها اندک است، بنابراین در ارتباط با جامعه مسیحی روسیه راحت تر هستیم.

ابنا: آیا زنان شیعی در روسیه مشکلاتی برای شرکت در برنامه های مذهبی دارند؟

برخی از خواهران شیعه در این کشور برای شرکت در برنامه های مفید مذهبی که ایمان آنها را ارتقا می دهد، مشتاق هستند، اما همسران این خواهران با آنها همراهی لازم را ندارند و به عنوان مثال اجازه شرکت همسران شان در دوره های آموزشی کوتاه مدت و کنفرانس ها در خارج از روسیه را نمی دهند و این مساله کار کردن با زنان شیعه در روسیه را دشوار می کند.

ابنا: آیا پیش از این نیز در برنامه های مجمع جهانی اهل بیت(ع) شرکت داشتید؟

من تاکنون 11 بار برای فعالیت های گوناگون به ایران سفر کردم، اما این دومین باری است که برای شرکت در برنامه های مجمع جهانی اهل بیت(ع) به ایران سفر می کنم، پیش از این سفرهایی به ایران برای شرکت در دوره های کوتاه مدت و زیارت حرم های اهل بیت(ع) داشتم.

Ahl Al-Bayt World Assembly

The Ahl al-Bayt World Assembly  is an international non-governmental organization (INGO) that was established by a group of Shiite elites under the supervision of the great Islamic authority of the Shiites in 1990 to identify, organize, educate and support the followers of Ahl al-Bayt.

  • Tehran Iran
  • 88950827 (0098-21)
  • 88950882 (0098-21)

Contact Us

Issue
Email
The letter
3+1=? Captcha