«جمیل ابراهیم اسکندر» دارای دکترای فلسفه اسلامی از دانشگاه فدرالی سائوپائولو و تنها استاد رشتهی تاریخ فلسفهی اسلامی در این دانشگاه در کشور برزیل است. او اصالتاً اهل لبنان بوده و از کودکی به همراه خانواده به برزیل مهاجرت کرده است.
وی از سال 2006 میلادی شروع به تدریس در دانشگاه کرد و با توجه به اینکه در برزیل تعداد زیادی از دانشجویان تقاضای تحصیل در رشته تاریخ فلسفه اسلامی دارند، در دانشکده فلسفه نزدیک به چهل دانشجوی فلسفه اسلامی نزد وی در حال تحصیل هستند که همهی آنها اهل برزیل می باشند و عرب و مسلمان نیستند.
با ایشان در حاشیه ششمین اجلاس مجمع جهانی اهل بیت(ع) درباره وضعیت شیعیان و مسلمانان برزیل و راهکارهای تبلیغ اسلام در این کشور به گفتگو نشسته ایم:
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به کوشش: مهدی ساعدی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ابنا: تصور مردم برزیل از اسلام چگونه است و آیا در این کشور اجازه سخن گفتن درباره اسلام وجود دارد؟
ـ دکتر جمیل ابراهیم اسکندر: همانطور که اطلاع دارید در برزیل اطلاعات مردم دربارهی اسلام ناقص و بعضاً نادرست است و تبلیغات کاذب وجود دارد و اگر دربارهی اسلام صحبتی کنیم مانند آن است که دربارهی تروریسم صحبت کردهایم. ولی شکر خدا از حدود سال 2012 میلادی شرایط تغییر کرده است، و الآن در این کشور شناخت و حقیقت اسلام را آغاز کرده اند.
در برزیل نه تنها به آسانی اجازهی تدریس دین و فلسفه به ما داده میشود، بلکه آرزوی تدریس آن را دارند. من هم به یاری خداوند سه کتاب از ابن سینا از عربی به پرتغالی ترجمه کرده ام. پایان نامه دکتری من دربارهی ابن سینا بود. شکر خدا ما در مسیر روشنی قرار گرفته ایم و دارای آزادی کامل بیان دربارهی فلسفه، کلام و هر چیزی که میخواهیم دربارهی اسلام بگوییم، هستیم.
ابنا: موضوع این کتابها چیست؟
ـ دکتر جمیل ابراهیم اسکندر: اولین کتاب در سال 1988 میلادی به نام «مبدأ و معاد» از ابن سینا را منتشر کردم، در این کتاب ورود روح به این دنیا و بازگشت آن به آخرت را شرح میدهد، و برای وجود خداوند دلایل عقلی و نیز متافیزیکی ارائه میدهد. دانشجویان این کتاب را مدت یک یا یک و نیم سال میخوانند.
عنوان کتاب دوم «نامهای در عشق» است، ابن سینا عشق را متافیزیک و نه عشق جسمی شرح میدهد، بطوری که خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد. و در کتاب سوم نزدیک به بیست عنوان وجود دارد: متافیزیک، نفس، جسم، نماز، مبدأ و معاد، نامه ای در عشق و دیگر عناوین.
ابنا: دربارهی اوضاع شیعه در برزیل، چگونگی فعالیتهای شیعیان و نحوه برخورد مردم با آنها، بخصوص در دانشگاه ها بفرمایید.
ـ دکتر جمیل ابراهیم اسکندر: در برزیل شیعیان محترم هستند، و چون از مذهب اهل بیت(ع) پیروی می کنند با مشکلی مواجه نمیشوند. شیعیان محترم اند زیرا مؤدب اند و متعصب نیستند و فرقی بین سنی، مسیحی و یهودی نمیگذارند و با مردم بر این اساس که همگی پیرو یکی از ادیان ابراهیمی هستیم برخورد میکنند.
ابنا: به نظر شما برترین روش برای معرفی تشیع نزد مردمی که چیزی از تشیع و اسلام نمیدانند چیست؟
ـ دکتر جمیل ابراهیم اسکندر: بنده از طریق فلسفه در دانشگاه به توضیح رابطهی دین و قرآن به همراه فلسفه میپردازم، یعنی زمانی که مسلمانان تفسیر قرآن کریم را میخواستند، فلسفه ظهور پیدا کرد. این مهم است که آن را شرح بدهیم و آنها این حقیقت را میفهمند که اسلام در قرنهای هشتم و نهم با فرهنگتر از تمامی اروپاییان بوده است.
البته اخلاق عنصر مهم تعامل است، او از ادب شما به شخصیت شما پی میبرد و به شما احترام میگذارد. بگذارید چیزی به شما بگویم: در آکادمیها و دانشگاهها، مسلمانان خیلی محترم هستند، تلویزیون را میبینند و تمام تلویزیونها در دست صهیونیست است. اما دانشگاهیانِ با فرهنگ کلمهی اسلام را میشناسند. تعداد زیادی از مردم، مسیحی بودند و مسلمان شدند، مدتی پیش حتی یکی از مسیحیان که قاضی بود، بعد از مطالعه و تحقیق دربارهی اسلام مسلمان شد.
ابنا: پس در آنجا تلاش هایی برای شناخت اسلام از طرف خود برزیلیها وجود دارد؟
ـ دکتر جمیل ابراهیم اسکندر: بله، چون اکنون کتاب هایی دربارهی اسلام وجود دارد. سی سال پیش چنین کتاب هایی وجود نداشت، به همین دلیل اشتیاق زیادی دارند. این مسئله دارای نقشی مهم در شناخت اسلام و تشیع است و اکنون تعداد زیادی از این کتابها در کتابخانههای مهم و اصلی یافت میشود. من بشخصه حدود سیصد کتاب دربارهی اسلام به زبانهای عربی، اسپانیایی، انگلیسی و پرتغالی در دانشگاه دارم؛ زیاد نیستند ولی مؤثراند.
ابنا: اگر بخواهیم اسلام و تشیع را معرفی کنیم، چه کار یباید انجام دهیم؟ منظورم این است که چه راهی برای این کار بهتر است؟ تلویزیون یا سایتهای الکترونیکی؟ و یا چه ابزار دیگری؟ و فعالیتهای شما در این زمینه چیست؟
ـ دکتر جمیل ابراهیم اسکندر: سؤال شما خیلی مهم است. توزیع کتاب امر مهمی است؛ دانشجویان کتاب ها را مطالعه کرده و میفهمند و بخصوص توزیع در کتابخانههای رسمی خیلی خوب است. به طور مثال من در کتابخانهی دانشگاهمان ده جزء از قرآن کریم را به زبانهای عربی، انگلیسی، اسپانیایی و پرتغالی قرار داده ام. بعضی روزها اگر به کتابخانه مراجعه کنید هیچ جزئی از قرآن یافت نمیشود چون دانشجویان آنها را برای خواندن میبرند.
بنده سرباز مسیر اهل بیت(ع) هستم. ما کتابهای زیادی را میخواهیم و چه بهتر اگر به زبان اسپانیایی یا انگلیسی باشند، برای اینکه ما آنها را در دانشگاهها توزیع میکنیم و میدانیدکه در دانشگاهها تدریس به زبان انگلیسی انجام میشود.
من در منطقه کولیتیبا ساکن هستم، در اینجا مسجد بزرگی داریم که امام جماعت آن از ایران است و در آنجا بعضی از مدرسههای برزیلی و مسیحی برای شناخت اسلام از مسجد بازدید میکنند. این هم یک روش و تجربه است. در سال 2014 بیشتر از دو هزار دانش آموز و دانشجو به طور رسمی برای شنیدن مطلبی از اسلام وارد این مسجد شده اند.
ابنا: اجازه دهید به عنوان آخرین سؤال دربارهی خدشه دار کردن چهره اسلام صحبت کنیم. فعالیتهای وهابیت و دیگر فرقههای افراطی متعصب در این زمینه چیست و در آنجا چگونه فعالیت میکنند؟
ـ دکتر جمیل ابراهیم اسکندر: به سادگی و فقط از طریق تلویزیون و روشهای صهیونیستی فعالیت میکنند. در کشور برزیل به هیچ کس اجازهی فعالیت برای ایجاد تفرقه میان ادیان داده نمیشود و در این باره قوانین سختی وجود دارد، یعنی اگر شخصی به پلیس مراجعه کند و بگوید فلانی به من و دین من دشنام داد، برای آن شخص مجازات در نظر گرفته شده است.
ابنا: از شما تشکر میکنیم و از خداوند برای شما آرزوی توفیق و ایستادگی در راه اهل بیت(ع) را داریم.