آیت الله مبلغی: امت اندیشی در همه نگاه‌های مرحوم خسروشاهی موج می‌زد
عضو مجلس خبرگان رهبری اظهار داشت: مرحوم خسروشاهی کلان می اندیشید. دغدغه فهم بهتر از شرایط مربوط به امت اسلامی داشت. نکته هایی که می گفت نگاه رصد کننده و حقیقت یاب برای تقریب مذاهب اسلامی و برای اصلاح روابط امت اسلامی بود.
همزمان با شب بیستم ماه مبارک رمضان 1441 (چهارشنبه 24 اردیبهشت 1399)، بیستمین مجلس از مجالس مجازی اهل بیتی، به یاد شخصیت بارز جهان اسلام مرحوم استاد «سید هادی خسروشاهی» برگزار شد.
در ابتدای این مجلس که به صورت زنده از صفحه خبرگزاری ابنا در اینستاگرام به آدرس (www.instagram.com/fa.abna24) پخش شد، استاد «علیزاده» قاری بین المللی و مداح اهل بیت(ع) آیاتی از قرآن را تلاوت و در ادامه آیت الله دکتر «احمد مبلغی» سخنرانی کرد.
آیت الله مبلغی اظهار داشت: کلان اندیشی و کلان نگری، شاخصه ای بزرگ در ادبیات دینی و در نگاه عقل اندیشانه برای ارزیابی شخصیت ها است؛ همچنین معیاری است که بر اساس آن باید حرکت کنیم. در نگاه اسلامی انسان باید کلان بیاندیشد و کلان بنگرد. اگر این خصلت از انسان سلب شود، نمی تواند در مسیر تکامل و رشد حرکت کند. بلکه ممکن است مشکلاتی برای خود و دیگران ایجاد نماید. کلان اندیشی و کلان نگری در همه ابعاد زندگی، به عنوان معیار و شاخص مطرح است.
وی افزود: اگر بخواهیم بحث دنیا و آخرت را مطرح کنیم کسانی که جزء نگر و درگیر امور کوچک هستند و مسائل کلان و فراگیر را از دست می دهند، نمی توانند معاد را درک کنند. معاد در محاسبه کلان اندیشانه شکل می گیرد و نگاه کسی که تمام زندگی اش به جزئیات است نمی تواند فرای این زندگی را ببیند.
نماینده مردم لرستان در مجلس خبرگان رهبری همچنین گفت: بر اساس روایتی از حضرت علی(ع)، برای انسانِ کلان اندیش، کل دنیا یک روز است و در آن روز برای روز بعد سرگرم و مشغول است. انسان عارف، کلان اندیش، بینا، بصیر و دانا آن قدر کلان اندیش است که کل حرکت در دنیا را یک روز تلقی می کند؛ به حرکت خود در دنیا می اندیشد و با سرعت این مسیر حرکت را پی می گیرد و در پیچ و خم زندگی دنیا نمی ماند.
وی برای تبیین کلان نگری در اندیشه دینی به مسئله اخلاق اشاره کرد و اظهار داشت: انسان در رابطه با اخلاق، می اندیشد که چه کار کند تا اخلاقی باشد؟ اخلاق یعنی تعریف یک رفتار الهی و انسانی در مواجهه با امور؛ امور گاهی باعث درگیر شدن انسان می شود و انسان اخلاقی در مواجهه با این چالش ها با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: برای اخلاقی شدن، قرآن اصلی را به ما می آموزد و آن اینکه وقتی مؤمن با لغو مواجه می شود "مرّوا کراما" بزرگوارانه، با کرامت و با به حساب نیاوردن لغو این مسیر را طی می کند و با اصحاب لغو درگیر نمی شوند. این رفتار به معنای کلان نگری و جزئیات را به حساب نیاورن و دورنگر بودن است.
وی امامت را مصداق کلان نگری معرفی کرد و عنوان داشت: اگر کلان نگری را در اصل امامت جستجو کنیم، امامت یک امر کلان است و درگیر شونده با امور خرد نیست. حضرت علی(ع) جلوه و نمادی از امامت را به تاریخ نشان داد که از دل این امامت"صوت عدالت انسانی" «جرج جرداق» شکل گرفت. جرداق با اینکه مسیحی بود، اما تراوش و انعکاس های امامت در قالب صدای بزرگ انسانیت ظهور پیدا کرده و این بر اساس کلان نگری امامت بوده است.
آیت الله مبلغی افزود: بر اساس روایتی از امام رضا(ع) امامت، نظم بخش امت اسلامی و مسلمانان جهان است. خروجی و رهاوردهای امامت به شیعه اختصاص ندارد. طرفدار امام علی(ع)، امت اندیش است و به همه امت اسلامی می اندیشد. امام علی(ع) به امت می اندیشید و به خلفا مشورت می داد. علمای اهل سنت اعتراف کرده اند که نظام قضایی اسلام را علی بن ابیطالب(ع) بنیانگذاری کرد. امامت به تاریخ می اندیشد و تاریخ را می سازد، درگیر مسائل جزئی امروز و فردا نمی شود و فوائد خود را به یک گروه اختصاص نمی دهد. ویژگی برجسته امت اندیشی در همه نگاه های مرحوم خسرو شاهی موج می زد و او به سمت مصلحت امت و جامعه اسلامی می رفت.
وی با بیان اینکه معنای "همت" آن است که انسان با جزئیات درگیر نشود و به دورترها نگاه کند، افزود: گفته اند "المرء یطیر بهمته" مرد با همت خود پرواز می کند. چرا حرکت پرواز موفقیت بیشتری دارد، چون خود را درگیر جزئیات نمی کند. حافظ نیز همت را به دور بودن از تعلق ها و رنگ ناپذیری تعریف می کند. پس شاخصه برجسته و مهمی که در حرکت نیاز داریم، داشتن یک نگاه کلان و بزرگ است.
نماینده مردم لرستان در مجلس خبرگان رهبری تأکید کرد: یکی از مشکلات تفسیر قرآن این است که ما فقط در جزئیات مانده ایم و به دنبال نظریات کلان قرآن درباره همه انسان ها و همه ادیان نرفتیم؛ به همین دلیل برخی حقایق قرآنی از ما فوت شده است و ائمه(ع) در تفسیر، نگاه کلان اندیشانه قرآن را که به نفع همه انسان ها و امت هاست، بررسی و ارائه می کردند.
وی درباره مرحوم آیت الله خسروشاهی گفت: مرحوم خسروشاهی یار دیرین مقام معظم رهبری بود. این دوستی به معنای به معنای صرف نیست بلکه یار، همکاری، تلاش مشترک و همسنگری است.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: مرحوم خسروشاهی کلان می اندیشید. دغدغه فهم بهتر از شرایط مربوط به امت اسلامی داشت. نکته هایی که می گفت نگاه رصد کننده و حقیقت یاب برای تقریب مذاهب اسلامی و برای اصلاح روابط امت اسلامی بود و فراتر؛ به ادیان می اندیشید. نگاه ادیانی آن مرحوم از جمله قوی ترین نگاه های ادیانی در کشور ایران اسلامی بود. او اندیشمندی بود که به گذشته فکر می کرد اما نه به صورت خنثی و از حیث مشغول شدن به تاریخ؛ به تاریخ نگاه استحصالی، فراوری و فراوری سازی داشت. تاریخی که می نوشت معنادار بود. به سراغ سید جمال می رفت، چون در نگاه، سلوک و رفتار او اندیشه هایی برای امروز بود. نگاهش به عبده و شخصیت های مصلح بود. او با شخصیت های مصلح جهان اسلام ارتباط روحی و فکری عمیق داشت. وقتی شرح می نوشت و برای کتابی تعلیقه می زد به سراغ کاشف الغطای مصلح بزرگ جهان اسلام می رفت.
وی در ادامه گفت: خسروشاهی از قدیم الایام تا زمانی که زنده بود، خاموش، بی صدا و بی ادعا بیشترین روابط را با شخصیت های بزرگی از جهان اهل سنت و شیعه داخل و خارج داشت. ندیدم که ادعایی کند و برای بزرگ کردن شخصت خود این ارتباطات را تبلور ببخشد؛ بلکه دلسوزی می کرد و سراسر کلام او خیرخواهی بود و خیرخواهی را عرضه می کرد. به زوائد نمی اندیشید و آماده بود اشکالاتی که در نگاهش بود را تصحیح کند. او به دنبال این بود تا تقریب مذاهب را در مسیر پویاتری قرار دهد. دلسوز و مطیع رهبری بود و بدون ادعا انقلاب اسلامی را درک می کرد و اندیشه های انقلاب را بسط می داد. هم و غم او دلسوزی برای امت اسلامی بود و با خلوص و احترام تمام برای شخصیت ها بیشترین خیرخواهی و نصح را برای امت اسلامی داشت.
نماینده مردم لرستان در مجلس خبرگان رهبری همچنین اظهار داشت: او بیشترین نگاه و دلسوزی را از خاستگاه شیعه و امت اسلامی به انسانیت و انسان ها داشت؛ لذا مدت زیادی سفیر ایران در واتیکان و مدتی در مصر بود و در مصر ارتباطات سازنده و تلاش و کوشش بسیاری داشت.
وی درباره علاقه مرحوم خسروشاهی به مطبوعات اظهار داشت: آن مرحوم به قلم، مطبوعات، کتاب و انتشار کتاب توجه عمیق نشان می داد. از صدر شخصیت های حوزوی بود که از دوران جوانی بیشترین ارتباط را با نشریات متعدد و متنوع داشت. در مصر نیز نگاهش فرهیختگی بود و بخشی از کتاب هایش مربوط به مصر است. آثار او نگاه همزمان و مقارن به گذشته از حیث مبنا و فکر و اندیشه، و هم از حیث حرکت ها و جنبش ها در جهت اصلاح امت اسلامی بود و به هر دو با هم نگاه می کرد و نگاه متوازن فکری و اجتماعی و زیربنایی و روبنایی داشت.
آیت الله مبلغی در پایان گفت: مرحوم خسروشاهری داستان سرایی نمی کرد و باید این شخصیت را از حیث کلان نگری، امت اندیشی، ادیان اندیشی، تاریخ اندیشی باز تعریف کنیم.
همزمان با شب بیستم ماه مبارک رمضان 1441 (چهارشنبه 24 اردیبهشت 1399)، بیستمین مجلس از مجالس مجازی اهل بیتی، به یاد شخصیت بارز جهان اسلام مرحوم استاد «سید هادی خسروشاهی» برگزار شد.
در ابتدای این مجلس که به صورت زنده از صفحه خبرگزاری ابنا در اینستاگرام به آدرس (www.instagram.com/fa.abna24) پخش شد، استاد «علیزاده» قاری بین المللی و مداح اهل بیت(ع) آیاتی از قرآن را تلاوت و در ادامه آیت الله دکتر «احمد مبلغی» سخنرانی کرد.
آیت الله مبلغی اظهار داشت: کلان اندیشی و کلان نگری، شاخصه ای بزرگ در ادبیات دینی و در نگاه عقل اندیشانه برای ارزیابی شخصیت ها است؛ همچنین معیاری است که بر اساس آن باید حرکت کنیم. در نگاه اسلامی انسان باید کلان بیاندیشد و کلان بنگرد. اگر این خصلت از انسان سلب شود، نمی تواند در مسیر تکامل و رشد حرکت کند. بلکه ممکن است مشکلاتی برای خود و دیگران ایجاد نماید. کلان اندیشی و کلان نگری در همه ابعاد زندگی، به عنوان معیار و شاخص مطرح است.
وی افزود: اگر بخواهیم بحث دنیا و آخرت را مطرح کنیم کسانی که جزء نگر و درگیر امور کوچک هستند و مسائل کلان و فراگیر را از دست می دهند، نمی توانند معاد را درک کنند. معاد در محاسبه کلان اندیشانه شکل می گیرد و نگاه کسی که تمام زندگی اش به جزئیات است نمی تواند فرای این زندگی را ببیند.
نماینده مردم لرستان در مجلس خبرگان رهبری همچنین گفت: بر اساس روایتی از حضرت علی(ع)، برای انسانِ کلان اندیش، کل دنیا یک روز است و در آن روز برای روز بعد سرگرم و مشغول است. انسان عارف، کلان اندیش، بینا، بصیر و دانا آن قدر کلان اندیش است که کل حرکت در دنیا را یک روز تلقی می کند؛ به حرکت خود در دنیا می اندیشد و با سرعت این مسیر حرکت را پی می گیرد و در پیچ و خم زندگی دنیا نمی ماند.
وی برای تبیین کلان نگری در اندیشه دینی به مسئله اخلاق اشاره کرد و اظهار داشت: انسان در رابطه با اخلاق، می اندیشد که چه کار کند تا اخلاقی باشد؟ اخلاق یعنی تعریف یک رفتار الهی و انسانی در مواجهه با امور؛ امور گاهی باعث درگیر شدن انسان می شود و انسان اخلاقی در مواجهه با این چالش ها با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: برای اخلاقی شدن، قرآن اصلی را به ما می آموزد و آن اینکه وقتی مؤمن با لغو مواجه می شود "مرّوا کراما" بزرگوارانه، با کرامت و با به حساب نیاوردن لغو این مسیر را طی می کند و با اصحاب لغو درگیر نمی شوند. این رفتار به معنای کلان نگری و جزئیات را به حساب نیاورن و دورنگر بودن است.
وی امامت را مصداق کلان نگری معرفی کرد و عنوان داشت: اگر کلان نگری را در اصل امامت جستجو کنیم، امامت یک امر کلان است و درگیر شونده با امور خرد نیست. حضرت علی(ع) جلوه و نمادی از امامت را به تاریخ نشان داد که از دل این امامت"صوت عدالت انسانی" «جرج جرداق» شکل گرفت. جرداق با اینکه مسیحی بود، اما تراوش و انعکاس های امامت در قالب صدای بزرگ انسانیت ظهور پیدا کرده و این بر اساس کلان نگری امامت بوده است.
آیت الله مبلغی افزود: بر اساس روایتی از امام رضا(ع) امامت، نظم بخش امت اسلامی و مسلمانان جهان است. خروجی و رهاوردهای امامت به شیعه اختصاص ندارد. طرفدار امام علی(ع)، امت اندیش است و به همه امت اسلامی می اندیشد. امام علی(ع) به امت می اندیشید و به خلفا مشورت می داد. علمای اهل سنت اعتراف کرده اند که نظام قضایی اسلام را علی بن ابیطالب(ع) بنیانگذاری کرد. امامت به تاریخ می اندیشد و تاریخ را می سازد، درگیر مسائل جزئی امروز و فردا نمی شود و فوائد خود را به یک گروه اختصاص نمی دهد. ویژگی برجسته امت اندیشی در همه نگاه های مرحوم خسرو شاهی موج می زد و او به سمت مصلحت امت و جامعه اسلامی می رفت.
وی با بیان اینکه معنای "همت" آن است که انسان با جزئیات درگیر نشود و به دورترها نگاه کند، افزود: گفته اند "المرء یطیر بهمته" مرد با همت خود پرواز می کند. چرا حرکت پرواز موفقیت بیشتری دارد، چون خود را درگیر جزئیات نمی کند. حافظ نیز همت را به دور بودن از تعلق ها و رنگ ناپذیری تعریف می کند. پس شاخصه برجسته و مهمی که در حرکت نیاز داریم، داشتن یک نگاه کلان و بزرگ است.
نماینده مردم لرستان در مجلس خبرگان رهبری تأکید کرد: یکی از مشکلات تفسیر قرآن این است که ما فقط در جزئیات مانده ایم و به دنبال نظریات کلان قرآن درباره همه انسان ها و همه ادیان نرفتیم؛ به همین دلیل برخی حقایق قرآنی از ما فوت شده است و ائمه(ع) در تفسیر، نگاه کلان اندیشانه قرآن را که به نفع همه انسان ها و امت هاست، بررسی و ارائه می کردند.
وی درباره مرحوم آیت الله خسروشاهی گفت: مرحوم خسروشاهی یار دیرین مقام معظم رهبری بود. این دوستی به معنای به معنای صرف نیست بلکه یار، همکاری، تلاش مشترک و همسنگری است.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: مرحوم خسروشاهی کلان می اندیشید. دغدغه فهم بهتر از شرایط مربوط به امت اسلامی داشت. نکته هایی که می گفت نگاه رصد کننده و حقیقت یاب برای تقریب مذاهب اسلامی و برای اصلاح روابط امت اسلامی بود و فراتر؛ به ادیان می اندیشید. نگاه ادیانی آن مرحوم از جمله قوی ترین نگاه های ادیانی در کشور ایران اسلامی بود. او اندیشمندی بود که به گذشته فکر می کرد اما نه به صورت خنثی و از حیث مشغول شدن به تاریخ؛ به تاریخ نگاه استحصالی، فراوری و فراوری سازی داشت. تاریخی که می نوشت معنادار بود. به سراغ سید جمال می رفت، چون در نگاه، سلوک و رفتار او اندیشه هایی برای امروز بود. نگاهش به عبده و شخصیت های مصلح بود. او با شخصیت های مصلح جهان اسلام ارتباط روحی و فکری عمیق داشت. وقتی شرح می نوشت و برای کتابی تعلیقه می زد به سراغ کاشف الغطای مصلح بزرگ جهان اسلام می رفت.
وی در ادامه گفت: خسروشاهی از قدیم الایام تا زمانی که زنده بود، خاموش، بی صدا و بی ادعا بیشترین روابط را با شخصیت های بزرگی از جهان اهل سنت و شیعه داخل و خارج داشت. ندیدم که ادعایی کند و برای بزرگ کردن شخصت خود این ارتباطات را تبلور ببخشد؛ بلکه دلسوزی می کرد و سراسر کلام او خیرخواهی بود و خیرخواهی را عرضه می کرد. به زوائد نمی اندیشید و آماده بود اشکالاتی که در نگاهش بود را تصحیح کند. او به دنبال این بود تا تقریب مذاهب را در مسیر پویاتری قرار دهد. دلسوز و مطیع رهبری بود و بدون ادعا انقلاب اسلامی را درک می کرد و اندیشه های انقلاب را بسط می داد. هم و غم او دلسوزی برای امت اسلامی بود و با خلوص و احترام تمام برای شخصیت ها بیشترین خیرخواهی و نصح را برای امت اسلامی داشت.
نماینده مردم لرستان در مجلس خبرگان رهبری همچنین اظهار داشت: او بیشترین نگاه و دلسوزی را از خاستگاه شیعه و امت اسلامی به انسانیت و انسان ها داشت؛ لذا مدت زیادی سفیر ایران در واتیکان و مدتی در مصر بود و در مصر ارتباطات سازنده و تلاش و کوشش بسیاری داشت.
وی درباره علاقه مرحوم خسروشاهی به مطبوعات اظهار داشت: آن مرحوم به قلم، مطبوعات، کتاب و انتشار کتاب توجه عمیق نشان می داد. از صدر شخصیت های حوزوی بود که از دوران جوانی بیشترین ارتباط را با نشریات متعدد و متنوع داشت. در مصر نیز نگاهش فرهیختگی بود و بخشی از کتاب هایش مربوط به مصر است. آثار او نگاه همزمان و مقارن به گذشته از حیث مبنا و فکر و اندیشه، و هم از حیث حرکت ها و جنبش ها در جهت اصلاح امت اسلامی بود و به هر دو با هم نگاه می کرد و نگاه متوازن فکری و اجتماعی و زیربنایی و روبنایی داشت.
آیت الله مبلغی در پایان گفت: مرحوم خسروشاهری داستان سرایی نمی کرد و باید این شخصیت را از حیث کلان نگری، امت اندیشی، ادیان اندیشی، تاریخ اندیشی باز تعریف کنیم.