سلسله جلسات "اخلاق اداری" آغاز شد/ آیت الله رمضانی: فردی که خود را اصلاح نکند و وارد جامعه شود، خطرناک است
سسله جلسات درس اخلاق با عنوان "اخلاق اداری" از امروز پنج شنبه 2 تیر 1401 در مجمع جهانی اهل بیت(ع) آغاز شد و قرار است ماهی یک بار برگزار شود.
اولین جلسه از سسله جلسات درس اخلاق با عنوان "اخلاق اداری" صبح امروز پنج شنبه 2 تیر 1401 با سخنرانی دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در سالن اجتماعات مجمع و با حضور مدیران و کارکنان این سازمان بین المللی در شهر قم برگزار شد.
آیت الله «رضا رمضانی» در این جلسه اظهار داشت: اخلاق دارای عرصه های مختلفی است و به نحوی همه شئون حیات انسانی را در بر می گیرد. اخلاق در عرصه فردی، خانوادگی، اجتماعی و آن هم در شئون مختلف به جهت تعاملات متعددی که انسان ها دارند بسط پیدا می کند. انسان در حوزه فردی و در خانواده، ملزم به رعایت اخلاق است. اما آنچه که به بحث ما ارتباط دارد اخلاق اجتماعی و اداری است.
وی درباره اهمیت اخلاق اداری اظهار داشت: اگر به مباحث اخلاق اجتماعی و اداری توجه نشود، انسان در مسیر کار با مشکل مواجه خواهد شد و خطا در فعالیت های جمعی آسیب های جمعی هم به دنبال دارد.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) افزود: در روایتی از پیامبر(ص) آمده است که لیاقت انسان به نماز و روزه و انفاق نیست بلکه آدم های لایق به صداقت و امانتداری شناخته می شوند. همچنین در روایتی از امام رضا(ع) آمده است که عقل انسان مؤمن کامل نمی شود مگر اینکه ده خصلت داشته باشد؛ مردم از او در امنیت هستند، کار بزرگ خود را کوچک، و کار کوچک دیگران را بزرگ می بیند .... دهمین و مهمترین ویژگی این است که انسان خود را بالاتر از کسی نمی بیند. در این خصلت ها، نماز و روزه نیامده بلکه آثار آنها ذکر شده است. نماز و روزه باید انسان را بسازد و تقویت کند.
وی اضافه کرد: تکبر در محیط اداری بسیار خطرناک است. باطن انسان های متکبر آن قدر متعفن است که جهنم می گوید من سوختم! اگر مسئول و رئیس اداره ای متکبر باشد آثار و بازتاب بدی دارد و به فضای اداری نیز سرایت می کند. جامعه عصر خلفای بنی امیه و بنی عباس با جامعه عصر نبوی فاصله بسیاری دارد و اگر حاکمان مکتبر باشند مردم نیز همین مسیر را خواهند رفت.
وی افراط و تفریط را از آفت ها و آسیب های محیط اداری معرفی کرد و ادامه داد: گاهی افراط و تفریط ها را در محیط اداری می بینیم؛ مثلا کارمندی در محیط اداری، تسبیح به دست گرفته و به جای انجام وظایفش، ذکر می گوید! یا در وقت اذان، شخصی کار ارباب رجوع را به تعویق انداخته و به نماز جماعت می رود! این ها فهم دقیقی از معرفت دینی ندارند. و یا گاهی اوقات به دلیل اینکه گفتار با عمل نمی سازد، باعث متنفر شدن دیگران می شود و این در محیط اداری بسیار خطرناک است. تعارض رفتاری، تهدید است اما انطباق قول و عمل می تواند فرصت و تأثیرگذار باشد.
استاد دروس سطوح عالی حوزه با اشاره به اهمیت شرح صدر در ادارات اظهار داشت: شرح صدر زمینه را فراهم می کند که نظر مخالف را تحمل کنیم؛ اگر شرح صدر نباشد در امور اداری و اجتماعی به اهداف مطلوب نخواهیم رسید. به حضرت امام گفته بودند که فلانی مخالف شما است آیا از ایشان در فلان جایگاه استفاده کنیم یا نه؟ حضرت امام فرموده بود که مگر ما جزء اصول دین هستیم! لذا در محیط اداری باید نظر مخالف را تحمل کنیم و او را از خود دور نکنیم.
وی در تفسیر آیات "ربِّ اشْرَحْ لي صَدري و یَسِّرْ لی أمری و احْلل عُقدةً مِنْ لساني یَفقَهوا قَوْلی" اظهار داشت: در این آیات حضرت موسی از خداوند شرح صدر می خواهد. شرح صدر به معنای اشراف و سوار شدن بر کار است. کار را آسان کردن یعنی اینکه اگر داده ها کامل نباشد نمی توان بر کار مسلط شد. انسان باید بیانی بدون اغلاق داشته باشد که بتواند حرف های خود را به دیگران بفهماند. بیان باید رسا باشد. سخنرانی ها و حرف های امام تقریبا ترجمه و شرح آیات قرآن بود؛ خیلی روان صحبت می کرد و همه می فهمیدند.
آیت الله رمضانی درباره بایسته های کار اداری گفت: فردی که کار جمعی انجام می دهد باید کار را قبول داشته و به آن ایمان داشته باشد. اگر شخص به کار اعتقادی نداشته باشد، کار ضربه می خورد و اثری نخواهد داشت.
وی همچنین عنوان کرد: انسان در کار اداری باید تعهد داشته باشد؛ برای پزشک یا خلبان، تعهد به این معنا نیست که نماز شب بخوانند؛ بلکه به این معنا است که پزشک کار خود را درست انجام دهد و کوتاهی نکند و خلبان در حالت خستگی و یا غیرهوشیار کار خود را شروع نکند. به عبارت دیگر، تعهد در هر کار تعریف خاص خود را دارد.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) با اشاره به اینکه در محیط اداری افرادی که باورمند به کار هستند، مسئولیت جمعی دارند افزود: افراد در مجموعه ی کار، علاوه بر خصوصیات اخلاقی فردی که ملزم به رعایت آنها هستند، باید مسائل دیگر را نیز رعایت کنند. شهید اول در کتاب لمعه، پس از ذکر صفات قاضی، می گوید: قاضی علاوه بر ویژگی های مجتهد، صفات دیگری نیز باید داشته باشد تا بتواند به وظایف خود عمل کند.
وی با طرح این سوال که آیا اخلاق انسان قابل تغییر است یا نه؟، اظهار داشت: پیامبر(ص) از شمشیر زدن زبیر تعریف می کرد اما همین فرد در دوره های بعد تغییر کرد. در تاریخ امثال طلحه و زبیر بسیار هستند که خدمات زیادی انجام دادند اما عاقبت به خیر نشدند. در سوی دیگر فردی مثل حرّ را داریم که در معرض امتحان قرار گرفت و در نهایت به سپاه امام حسین(ع) پیوست.
آیت الله رمضانی افزود: در مجموعه های اداری افرادی در ابتدای ورود، پاکدست هستند اما بعدها این پاکدستی ضربه می خورد. علت آن مسائل مادی و حب قدرت است. در روایات نیز ذکر شده است که آخرین چیزی که انسان با آن امتحان می شود، حبّ جاه است. در کتاب مرصاد العباد آمده است که اگر حاکم یک روز بر اساس عدل عمل کند اجر آن بالاتر از عبادت هزار سال عارف است.
وی با بیان اینکه انسان اگر از لحاظ اخلاقی خود را اصلاح نکند و وارد جامعه شود، خطرناک است، ادامه داد: عنوان، مسئولیت و پول می تواند باعث تغییر نگاه انسان شود؛ افرادی ابتدا پاکدست بودند اما بعدها اهل خیانت شدند و نتوانستند خود را کنترل کنند.
استاد دروس سطوح عالی حوزه گفت: سه دیدگاه درباره امکان تغییر اخلاق انسان، طرح شده است. عده ای قائل هستند که اخلاق قابل تغییر نیست. دلیل آنها این است که جسم و جان به هم مربوط هستند. ذاتیات جسم قابل تغییر نیست پس روح هم قابل تغییر نیست. انسان موعظه می شنود اما بعد از ساعاتی فراموش می کند و به اصل خود بر می گردد. جواب این است که روح و جان آدمی غیر از جسم آن است. انسان ساحت ها، ویژگی ها و گرایش های مختلفی دارد و همه را نباید یکی دانست.
وی ادامه داد: دیدگاه دوم نظر مرحوم ملا مهدی نراقی است. از نظر ایشان بخش عمده ی اخلاق قابل تغییر است اما برخی از خلقیات قابل تغییر نیستند.
آیت الله رمضانی درباره دیدگاه سوم اظهار داشت: در این دیدگاه، اخلاق قابل تغییر است و انبیا نیز برای تغییر اخلاق آمده اند. طی 23 سال اخلاق افراد زیادی با تربیت و تعلیم پیامبر(ص) تغییر کرد. اساسا اگر اخلاق قابل تغییر نبود، قوانین جزایی و وجود بهشت و جهنم، بیهوده و عبث می شد. بهشت و جهنم برای کسانی است که مختار باشند و با اختیار خود بهترین راه را انتخاب کنند.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در پایان گفت: پیامبر(ص) مردم را به گونه ای تربیت کرد که در روح و روان و خلق انسان ها تغییر ایجاد شد.
شایان ذکر است سلسله جلسات درس اخلاق با عنوان "اخلاق اداری" که از امروز پنج شنبه 2 تیر 1401 در مجمع جهانی اهل بیت(ع) آغاز شد، قرار است ماهی یک بار برگزار شود.
سسله جلسات درس اخلاق با عنوان "اخلاق اداری" از امروز پنج شنبه 2 تیر 1401 در مجمع جهانی اهل بیت(ع) آغاز شد و قرار است ماهی یک بار برگزار شود.
اولین جلسه از سسله جلسات درس اخلاق با عنوان "اخلاق اداری" صبح امروز پنج شنبه 2 تیر 1401 با سخنرانی دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در سالن اجتماعات مجمع و با حضور مدیران و کارکنان این سازمان بین المللی در شهر قم برگزار شد.
آیت الله «رضا رمضانی» در این جلسه اظهار داشت: اخلاق دارای عرصه های مختلفی است و به نحوی همه شئون حیات انسانی را در بر می گیرد. اخلاق در عرصه فردی، خانوادگی، اجتماعی و آن هم در شئون مختلف به جهت تعاملات متعددی که انسان ها دارند بسط پیدا می کند. انسان در حوزه فردی و در خانواده، ملزم به رعایت اخلاق است. اما آنچه که به بحث ما ارتباط دارد اخلاق اجتماعی و اداری است.
وی درباره اهمیت اخلاق اداری اظهار داشت: اگر به مباحث اخلاق اجتماعی و اداری توجه نشود، انسان در مسیر کار با مشکل مواجه خواهد شد و خطا در فعالیت های جمعی آسیب های جمعی هم به دنبال دارد.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) افزود: در روایتی از پیامبر(ص) آمده است که لیاقت انسان به نماز و روزه و انفاق نیست بلکه آدم های لایق به صداقت و امانتداری شناخته می شوند. همچنین در روایتی از امام رضا(ع) آمده است که عقل انسان مؤمن کامل نمی شود مگر اینکه ده خصلت داشته باشد؛ مردم از او در امنیت هستند، کار بزرگ خود را کوچک، و کار کوچک دیگران را بزرگ می بیند .... دهمین و مهمترین ویژگی این است که انسان خود را بالاتر از کسی نمی بیند. در این خصلت ها، نماز و روزه نیامده بلکه آثار آنها ذکر شده است. نماز و روزه باید انسان را بسازد و تقویت کند.
وی اضافه کرد: تکبر در محیط اداری بسیار خطرناک است. باطن انسان های متکبر آن قدر متعفن است که جهنم می گوید من سوختم! اگر مسئول و رئیس اداره ای متکبر باشد آثار و بازتاب بدی دارد و به فضای اداری نیز سرایت می کند. جامعه عصر خلفای بنی امیه و بنی عباس با جامعه عصر نبوی فاصله بسیاری دارد و اگر حاکمان مکتبر باشند مردم نیز همین مسیر را خواهند رفت.
وی افراط و تفریط را از آفت ها و آسیب های محیط اداری معرفی کرد و ادامه داد: گاهی افراط و تفریط ها را در محیط اداری می بینیم؛ مثلا کارمندی در محیط اداری، تسبیح به دست گرفته و به جای انجام وظایفش، ذکر می گوید! یا در وقت اذان، شخصی کار ارباب رجوع را به تعویق انداخته و به نماز جماعت می رود! این ها فهم دقیقی از معرفت دینی ندارند. و یا گاهی اوقات به دلیل اینکه گفتار با عمل نمی سازد، باعث متنفر شدن دیگران می شود و این در محیط اداری بسیار خطرناک است. تعارض رفتاری، تهدید است اما انطباق قول و عمل می تواند فرصت و تأثیرگذار باشد.
استاد دروس سطوح عالی حوزه با اشاره به اهمیت شرح صدر در ادارات اظهار داشت: شرح صدر زمینه را فراهم می کند که نظر مخالف را تحمل کنیم؛ اگر شرح صدر نباشد در امور اداری و اجتماعی به اهداف مطلوب نخواهیم رسید. به حضرت امام گفته بودند که فلانی مخالف شما است آیا از ایشان در فلان جایگاه استفاده کنیم یا نه؟ حضرت امام فرموده بود که مگر ما جزء اصول دین هستیم! لذا در محیط اداری باید نظر مخالف را تحمل کنیم و او را از خود دور نکنیم.
وی در تفسیر آیات "ربِّ اشْرَحْ لي صَدري و یَسِّرْ لی أمری و احْلل عُقدةً مِنْ لساني یَفقَهوا قَوْلی" اظهار داشت: در این آیات حضرت موسی از خداوند شرح صدر می خواهد. شرح صدر به معنای اشراف و سوار شدن بر کار است. کار را آسان کردن یعنی اینکه اگر داده ها کامل نباشد نمی توان بر کار مسلط شد. انسان باید بیانی بدون اغلاق داشته باشد که بتواند حرف های خود را به دیگران بفهماند. بیان باید رسا باشد. سخنرانی ها و حرف های امام تقریبا ترجمه و شرح آیات قرآن بود؛ خیلی روان صحبت می کرد و همه می فهمیدند.
آیت الله رمضانی درباره بایسته های کار اداری گفت: فردی که کار جمعی انجام می دهد باید کار را قبول داشته و به آن ایمان داشته باشد. اگر شخص به کار اعتقادی نداشته باشد، کار ضربه می خورد و اثری نخواهد داشت.
وی همچنین عنوان کرد: انسان در کار اداری باید تعهد داشته باشد؛ برای پزشک یا خلبان، تعهد به این معنا نیست که نماز شب بخوانند؛ بلکه به این معنا است که پزشک کار خود را درست انجام دهد و کوتاهی نکند و خلبان در حالت خستگی و یا غیرهوشیار کار خود را شروع نکند. به عبارت دیگر، تعهد در هر کار تعریف خاص خود را دارد.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) با اشاره به اینکه در محیط اداری افرادی که باورمند به کار هستند، مسئولیت جمعی دارند افزود: افراد در مجموعه ی کار، علاوه بر خصوصیات اخلاقی فردی که ملزم به رعایت آنها هستند، باید مسائل دیگر را نیز رعایت کنند. شهید اول در کتاب لمعه، پس از ذکر صفات قاضی، می گوید: قاضی علاوه بر ویژگی های مجتهد، صفات دیگری نیز باید داشته باشد تا بتواند به وظایف خود عمل کند.
وی با طرح این سوال که آیا اخلاق انسان قابل تغییر است یا نه؟، اظهار داشت: پیامبر(ص) از شمشیر زدن زبیر تعریف می کرد اما همین فرد در دوره های بعد تغییر کرد. در تاریخ امثال طلحه و زبیر بسیار هستند که خدمات زیادی انجام دادند اما عاقبت به خیر نشدند. در سوی دیگر فردی مثل حرّ را داریم که در معرض امتحان قرار گرفت و در نهایت به سپاه امام حسین(ع) پیوست.
آیت الله رمضانی افزود: در مجموعه های اداری افرادی در ابتدای ورود، پاکدست هستند اما بعدها این پاکدستی ضربه می خورد. علت آن مسائل مادی و حب قدرت است. در روایات نیز ذکر شده است که آخرین چیزی که انسان با آن امتحان می شود، حبّ جاه است. در کتاب مرصاد العباد آمده است که اگر حاکم یک روز بر اساس عدل عمل کند اجر آن بالاتر از عبادت هزار سال عارف است.
وی با بیان اینکه انسان اگر از لحاظ اخلاقی خود را اصلاح نکند و وارد جامعه شود، خطرناک است، ادامه داد: عنوان، مسئولیت و پول می تواند باعث تغییر نگاه انسان شود؛ افرادی ابتدا پاکدست بودند اما بعدها اهل خیانت شدند و نتوانستند خود را کنترل کنند.
استاد دروس سطوح عالی حوزه گفت: سه دیدگاه درباره امکان تغییر اخلاق انسان، طرح شده است. عده ای قائل هستند که اخلاق قابل تغییر نیست. دلیل آنها این است که جسم و جان به هم مربوط هستند. ذاتیات جسم قابل تغییر نیست پس روح هم قابل تغییر نیست. انسان موعظه می شنود اما بعد از ساعاتی فراموش می کند و به اصل خود بر می گردد. جواب این است که روح و جان آدمی غیر از جسم آن است. انسان ساحت ها، ویژگی ها و گرایش های مختلفی دارد و همه را نباید یکی دانست.
وی ادامه داد: دیدگاه دوم نظر مرحوم ملا مهدی نراقی است. از نظر ایشان بخش عمده ی اخلاق قابل تغییر است اما برخی از خلقیات قابل تغییر نیستند.
آیت الله رمضانی درباره دیدگاه سوم اظهار داشت: در این دیدگاه، اخلاق قابل تغییر است و انبیا نیز برای تغییر اخلاق آمده اند. طی 23 سال اخلاق افراد زیادی با تربیت و تعلیم پیامبر(ص) تغییر کرد. اساسا اگر اخلاق قابل تغییر نبود، قوانین جزایی و وجود بهشت و جهنم، بیهوده و عبث می شد. بهشت و جهنم برای کسانی است که مختار باشند و با اختیار خود بهترین راه را انتخاب کنند.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در پایان گفت: پیامبر(ص) مردم را به گونه ای تربیت کرد که در روح و روان و خلق انسان ها تغییر ایجاد شد.
شایان ذکر است سلسله جلسات درس اخلاق با عنوان "اخلاق اداری" که از امروز پنج شنبه 2 تیر 1401 در مجمع جهانی اهل بیت(ع) آغاز شد، قرار است ماهی یک بار برگزار شود.